ကာတြန္းဆရာ ဟန္ေလး လူ႔အခြင့္အေရးဆု ခ်ီးျမႇင့္ခံရ
VOA News | ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး အေျခအေနေတြနဲ႔ စစ္အစိုးရကုိ သေရာ္တဲ့ ကာတြန္းေတြ၊ သ႐ုပ္ေဖာ္ပုံေတြ ေရးဆြဲေနတဲ့ ကာတြန္းဆရာ ကုိဟန္ေလးကို နယူးေယာက္ အေျခစုိက္ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာေရးအဖြဲ႕ Human Rights Watch က ဂုဏ္ျပဳဆု ခ်ီးျမႇင့္လုိက္ပါတယ္။ ရွမ္းတုိင္းရင္းသား ကာတြန္းဆရာ ကိုဟန္ေလးရဲ႕ အႏုပညာ လက္ရာေတြအတြက္ Human Rights Watch အဖြဲ႕ရဲ႕ Hellman/Hammett ဆုကို ခ်ီးျမႇင့္လုိက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗြီအုိေအ ျမန္မာပုိင္းအစီအစဥ္ရဲ႕ ၿဂိဳဟ္တု ႐ုပ္ျမင္သံၾကား အစီအစဥ္ေတြ အတြက္လည္း ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး အေျခအေနေတြကို ထင္ဟပ္တဲ့ ကာတြန္း႐ုပ္ပုံေတြ ေရးဆြဲေပးေနတဲ့ ကာတြန္း ဟန္ေလး ဆုရရွိခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းကို ေဒၚခင္မ်ဳိးသက္က တင္ျပေပးထားပါတယ္။
၂၀၁၀ အတြက္ Human Rights Watch အဖြဲ႕ႀကီးက ဂုဏ္ျပဳတဲ့ အႏုပညာရွင္ေတြထဲမွာ ကာတြန္းဆရာ ဟန္ေလးကို Hellman/Hammett ဆုေပးဖုိ႔ ေရြးခ်ယ္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ လက္ေတြ႕ဘ၀ေတြကုိ ထင္ဟပ္ေစတဲ့ ကာတြန္းေတြကို ေရးဆြဲခဲ့တဲ့ ကာတြန္း ဟန္ေလးရဲ႕ လက္ရာဟာ အႏုပညာ ေျမာက္သလုိ လူ႔အခြင့္အေရးအတြက္ အေကာင္းဆုံး ေဖာ္ထုတ္ႏုိင္သူမုိ႔ ဒီဆုကို ထုိက္ထုိက္တန္တန္ ေရြးခ်ယ္ ေပးအပ္ခဲ့တာလို႔ Human Rights Watch က ဆုေရြးခ်ယ္ေရး အဖြဲ႕ရဲ႕ ထုိင္းအေျခစုိက္ တာ၀န္ခံ ေဒးဗစ္ မက္သီစင္က ေျပာပါတယ္။
၂၀၁၀ အတြက္ Human Rights Watch အဖြဲ႕ႀကီးက ဂုဏ္ျပဳတဲ့ အႏုပညာရွင္ေတြထဲမွာ ကာတြန္းဆရာ ဟန္ေလးကို Hellman/Hammett ဆုေပးဖုိ႔ ေရြးခ်ယ္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ လက္ေတြ႕ဘ၀ေတြကုိ ထင္ဟပ္ေစတဲ့ ကာတြန္းေတြကို ေရးဆြဲခဲ့တဲ့ ကာတြန္း ဟန္ေလးရဲ႕ လက္ရာဟာ အႏုပညာ ေျမာက္သလုိ လူ႔အခြင့္အေရးအတြက္ အေကာင္းဆုံး ေဖာ္ထုတ္ႏုိင္သူမုိ႔ ဒီဆုကို ထုိက္ထုိက္တန္တန္ ေရြးခ်ယ္ ေပးအပ္ခဲ့တာလို႔ Human Rights Watch က ဆုေရြးခ်ယ္ေရး အဖြဲ႕ရဲ႕ ထုိင္းအေျခစုိက္ တာ၀န္ခံ ေဒးဗစ္ မက္သီစင္က ေျပာပါတယ္။
“ဒီဆုအတြက္ က်ေနာ္တို႔ သူ႔ကုိ ေရြးခ်ယ္ရတာက သူဟာ ဒီဆုအတြက္ တကယ့္ကုိ ထုိက္တန္တဲ့သူ၊ ေျပာရရင္ အရသင့္ဆုံး ျမန္မာ ကာတြန္းဆရာ တေယာက္ပါ။ သူ႔ရဲ႕ ကာတြန္းေတြဟာ ႏုိင္ငံေရးကုိ သေရာ္တာ၊ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေ၀ဖန္ခ်က္ေတြ ျဖစ္ေန႐ုံတင္ မကပါဘူး၊ တကယ့္ကို အႏုပညာ ေျမာက္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လက္ေတြ႕ ႀကဳံေနရတဲ့ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ လူမႈေရးေတြကုိလည္း ေသေသခ်ာခ်ာ ေဖာ္ျပႏုိင္ပါတယ္။ သူ႔အႏုပညာနဲ႔ ဒီလုိ ေဖာ္ျပႏုိင္တာေတြေၾကာင့္ ဒီဆုနဲ႔ တကယ့္ကုိ ထုိက္တန္ပါတယ္။”
အခုလို ႏုိင္ငံတကာ အဖြဲ႕ႀကီးက ဂုဏ္ျပဳ ေရြးခ်ယ္တာ ခံခဲ့ရတဲ့အတြက္ ဂုဏ္ယူမိတယ္လို႔ ကာတြန္းဆရာ ဟန္ေလးက ေျပာပါတယ္။
သူဟာ ရန္ကုန္ ပန္းခ်ီ၊ ပန္းပု အႏုပညာေက်ာင္းမွာ ပညာသင္ၾကားခဲ့ၿပီး ပန္းခ်ီပညာကို ပန္းခ်ီ ဦးသုခ၊ ဦးဘလုံေလး၊ ဦးအမ္တင္ေအးနဲ႔ ဦးဘၾကည္တုိ႔ဆီမွာ ပညာဆည္းပူးခဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။ ကာတြန္းပညာကုိေတာ့ ငယ္စဥ္ကတည္းက ၀ါသနာပါၿပီး ဖခင္ျဖစ္သူရဲ႕ အားေပးမႈနဲ႔ ကာတြန္း ေရႊမင္းသားဆီက နည္းပညာေတြ သင္ယူခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ကာတြန္း ဟန္ေလးဟာ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ေနာက္ပုိင္းကစၿပီး စာနယ္ဇင္းေတြအတြက္ ႀကိဳးၾကားႀကိဳးၾကား ကာတြန္းေတြ ေရးသားခဲ့ေပမဲ့ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ေနာက္ပုိင္းကစၿပီး ပုံမွန္ ေရးျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
“၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ဒီပဲယင္း အေရးအခင္း ကာတြန္းေရးပါတယ္၊ ရွမ္းသတင္းစဥ္မွာ တင္လုိက္ေသးတယ္။ ရွမ္းသတင္းစဥ္ကေနၿပီး ဦးေက်ာ္ဇံသာနဲ႔တူတယ္၊ အဲဒီတုန္းက ဘီဘီစီမွာ၊ အဲဒီကာတြန္းအေၾကာင္း ေျပာလိုက္ေတာ့ က်ေနာ္ ေတာ္ေတာ္ အားရွိသြားတယ္။ ဆက္ၿပီးလည္း ေရးျဖစ္လာတယ္။ ေနာက္ ကုိသန္းလြင္ထြန္းနဲ႔ ေတြ႕ေတာ့ ကိုဟန္ေလးတဲ့၊ ခင္ဗ်ား Cartoonist ဆက္လုပ္ပါဗ်ာတဲ့၊ အဲဒါနဲ႔ ကာတြန္းဆြဲျဖစ္သြားတယ္၊ ေရးျဖစ္သြားတယ္၊ ဒီအခ်ိန္ထိေပါ့။
“ေတာ္ေတာ္ေတာ့ ခံစားရတယ္ဗ်။ ဘယ္လိုေျပာမလဲ၊ ဘာမွမဟုတ္တာေလးနဲ႔ကုိ ျပစ္မႈ ႀကီးႀကီးက်ယ္က်ယ္ႀကီးေတြ သတ္မွတ္ၿပီးေတာ့ ဖိႏွိပ္ေနတာ၊ စိတ္မေကာင္း ေတာ္ေတာ္ျဖစ္တယ္။ အမွန္ က်ေနာ့္အလုပ္က သတင္းနဲ႔ ပတ္သက္ေနတာကုိး။ ႏုိင္ငံေရးကာတြန္း ေရးစားေနတဲ့ လူတေယာက္က သတင္းနဲ႔ အၿမဲတမ္း ပတ္သက္ေနတယ္။ အဲေတာ့ သတင္းေတြ တက္နားေထာင္လုိက္ရင္ စိတ္မခ်မ္းသာတာခ်ည္း၊ ဒီ ၈၈ ေနာက္ပုိင္း ပိုၿပီးေတာ့ ဆုိးလာတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြ မဂၤလာယူေနတဲ့ သႀကၤန္အခ်ိန္မွာေတာင္မွ အဲဒီလုိ သတင္းဆုိးေတြ ထြက္ေနတယ္ဆုိေတာ့ ေကာင္းမယ့္သတင္းေတြ ရွားသြားၿပီထင္တယ္၊ က်ေနာ္ထင္တယ္ မရွိသေလာက္ ျဖစ္သြားမယ္၊ ဒီအစိုးရ ဒီအတုိင္း ဆက္ရွိေနမယ္ဆုိရင္။”
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္းမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ အမ်ားအျပား ရွိေနၿပီး သူ အခုလုိ ေဖာ္ျပခြင့္ ရတာဟာ တစိတ္တပုိင္းပဲ ရွိပါေသးတယ္လို႔လည္း ေျပာပါတယ္။ ကာတြန္းဆရာ ကုိဟန္ေလးကို လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႕ႀကီးက အခုလို ဂုဏ္ျပဳဆု ေပးခဲ့တာဟာ ထုိက္တန္တယ္လို႔လည္း ျမန္မာစာေပ အႏုပညာရွင္ ဆရာဦး၀င္းေဖက ေျပာပါတယ္။
“အလြန္၀မ္းသာစရာ ေကာင္းတယ္၊ အလြန္ထုိက္တန္တဲ့ ဆုလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ကုိဟန္ေလးက ကာတြန္းဆရာတေယာက္ အေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း လူ႔အေျခခံ အခြင့္အေရးမ်ားနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ကာတြန္းေတြ ေရးတဲ့အခါ အလြန္သိကၡာရွိတဲ့၊ ကာတြန္းအႏုပညာရဲ႕ ထိန္းသိမ္းအပ္တဲ့ က်င့္၀တ္ အေျမာက္အျမားကို ထိန္းသိမ္းၿပီးေတာ့ ယဥ္ယဥ္ေက်းေက်းနဲ႔ သိကၡာရွိရွိေရးတဲ့ ကာတြန္းဆရာ ျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ဒီဆုနဲ႔ အလြန္ထုိက္တန္တယ္။ သူဟာ အေရအတြက္အရ လည္းေကာင္း၊ အရည္အေသြးအရ လည္းေကာင္း၊ တကယ္ ဒီဆုနဲ႔ သင့္ေလ်ာ္တဲ့ ကာတြန္းဆရာတေယာက္ ျဖစ္ပါတယ္။”
၂၀၀၉ ခုႏွစ္အတြက္ Hellman/Hammett ဆုကို အခုထိ အက်ဥ္းက်ခံေနရတဲ့ ကဗ်ာဆရာ ေစာေ၀ အျပင္ ကြယ္လြန္သူ ကဗ်ာဆရာႀကီး ဦးတင္မုိးကုိလည္း ၂၀၀၂ ခုႏွစ္မွာ ဂုဏ္ျပဳ ေပးအပ္ခဲ့ပါတယ္။
အခုလို ႏုိင္ငံတကာ အဖြဲ႕ႀကီးက ဂုဏ္ျပဳ ေရြးခ်ယ္တာ ခံခဲ့ရတဲ့အတြက္ ဂုဏ္ယူမိတယ္လို႔ ကာတြန္းဆရာ ဟန္ေလးက ေျပာပါတယ္။
“ကုိယ္လုပ္တဲ့ အလုပ္က လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားမႈကို တဘက္တလမ္းက အေထာက္အကူ ျပဳတယ္ဆိုေတာ့ နည္းနည္း ကိုယ့္ကုိယ္ကို ဂုဏ္ယူမိပါတယ္။ ကုိယ့္ကုိ သူမ်ားက အသိအမွတ္ ျပဳတယ္ဆုိေတာ့ ၀မ္းလည္း သာတာေပါ့။ က်ေနာ္ ထင္လည္း မထင္ထားဘူးေလ။”
သူဟာ ရန္ကုန္ ပန္းခ်ီ၊ ပန္းပု အႏုပညာေက်ာင္းမွာ ပညာသင္ၾကားခဲ့ၿပီး ပန္းခ်ီပညာကို ပန္းခ်ီ ဦးသုခ၊ ဦးဘလုံေလး၊ ဦးအမ္တင္ေအးနဲ႔ ဦးဘၾကည္တုိ႔ဆီမွာ ပညာဆည္းပူးခဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။ ကာတြန္းပညာကုိေတာ့ ငယ္စဥ္ကတည္းက ၀ါသနာပါၿပီး ဖခင္ျဖစ္သူရဲ႕ အားေပးမႈနဲ႔ ကာတြန္း ေရႊမင္းသားဆီက နည္းပညာေတြ သင္ယူခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ကာတြန္း ဟန္ေလးဟာ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ေနာက္ပုိင္းကစၿပီး စာနယ္ဇင္းေတြအတြက္ ႀကိဳးၾကားႀကိဳးၾကား ကာတြန္းေတြ ေရးသားခဲ့ေပမဲ့ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ေနာက္ပုိင္းကစၿပီး ပုံမွန္ ေရးျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
“၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ဒီပဲယင္း အေရးအခင္း ကာတြန္းေရးပါတယ္၊ ရွမ္းသတင္းစဥ္မွာ တင္လုိက္ေသးတယ္။ ရွမ္းသတင္းစဥ္ကေနၿပီး ဦးေက်ာ္ဇံသာနဲ႔တူတယ္၊ အဲဒီတုန္းက ဘီဘီစီမွာ၊ အဲဒီကာတြန္းအေၾကာင္း ေျပာလိုက္ေတာ့ က်ေနာ္ ေတာ္ေတာ္ အားရွိသြားတယ္။ ဆက္ၿပီးလည္း ေရးျဖစ္လာတယ္။ ေနာက္ ကုိသန္းလြင္ထြန္းနဲ႔ ေတြ႕ေတာ့ ကိုဟန္ေလးတဲ့၊ ခင္ဗ်ား Cartoonist ဆက္လုပ္ပါဗ်ာတဲ့၊ အဲဒါနဲ႔ ကာတြန္းဆြဲျဖစ္သြားတယ္၊ ေရးျဖစ္သြားတယ္၊ ဒီအခ်ိန္ထိေပါ့။
“ေတာ္ေတာ္ေတာ့ ခံစားရတယ္ဗ်။ ဘယ္လိုေျပာမလဲ၊ ဘာမွမဟုတ္တာေလးနဲ႔ကုိ ျပစ္မႈ ႀကီးႀကီးက်ယ္က်ယ္ႀကီးေတြ သတ္မွတ္ၿပီးေတာ့ ဖိႏွိပ္ေနတာ၊ စိတ္မေကာင္း ေတာ္ေတာ္ျဖစ္တယ္။ အမွန္ က်ေနာ့္အလုပ္က သတင္းနဲ႔ ပတ္သက္ေနတာကုိး။ ႏုိင္ငံေရးကာတြန္း ေရးစားေနတဲ့ လူတေယာက္က သတင္းနဲ႔ အၿမဲတမ္း ပတ္သက္ေနတယ္။ အဲေတာ့ သတင္းေတြ တက္နားေထာင္လုိက္ရင္ စိတ္မခ်မ္းသာတာခ်ည္း၊ ဒီ ၈၈ ေနာက္ပုိင္း ပိုၿပီးေတာ့ ဆုိးလာတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြ မဂၤလာယူေနတဲ့ သႀကၤန္အခ်ိန္မွာေတာင္မွ အဲဒီလုိ သတင္းဆုိးေတြ ထြက္ေနတယ္ဆုိေတာ့ ေကာင္းမယ့္သတင္းေတြ ရွားသြားၿပီထင္တယ္၊ က်ေနာ္ထင္တယ္ မရွိသေလာက္ ျဖစ္သြားမယ္၊ ဒီအစိုးရ ဒီအတုိင္း ဆက္ရွိေနမယ္ဆုိရင္။”
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္းမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ အမ်ားအျပား ရွိေနၿပီး သူ အခုလုိ ေဖာ္ျပခြင့္ ရတာဟာ တစိတ္တပုိင္းပဲ ရွိပါေသးတယ္လို႔လည္း ေျပာပါတယ္။ ကာတြန္းဆရာ ကုိဟန္ေလးကို လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႕ႀကီးက အခုလို ဂုဏ္ျပဳဆု ေပးခဲ့တာဟာ ထုိက္တန္တယ္လို႔လည္း ျမန္မာစာေပ အႏုပညာရွင္ ဆရာဦး၀င္းေဖက ေျပာပါတယ္။
“အလြန္၀မ္းသာစရာ ေကာင္းတယ္၊ အလြန္ထုိက္တန္တဲ့ ဆုလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ကုိဟန္ေလးက ကာတြန္းဆရာတေယာက္ အေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း လူ႔အေျခခံ အခြင့္အေရးမ်ားနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ကာတြန္းေတြ ေရးတဲ့အခါ အလြန္သိကၡာရွိတဲ့၊ ကာတြန္းအႏုပညာရဲ႕ ထိန္းသိမ္းအပ္တဲ့ က်င့္၀တ္ အေျမာက္အျမားကို ထိန္းသိမ္းၿပီးေတာ့ ယဥ္ယဥ္ေက်းေက်းနဲ႔ သိကၡာရွိရွိေရးတဲ့ ကာတြန္းဆရာ ျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ဒီဆုနဲ႔ အလြန္ထုိက္တန္တယ္။ သူဟာ အေရအတြက္အရ လည္းေကာင္း၊ အရည္အေသြးအရ လည္းေကာင္း၊ တကယ္ ဒီဆုနဲ႔ သင့္ေလ်ာ္တဲ့ ကာတြန္းဆရာတေယာက္ ျဖစ္ပါတယ္။”
၂၀၀၉ ခုႏွစ္အတြက္ Hellman/Hammett ဆုကို အခုထိ အက်ဥ္းက်ခံေနရတဲ့ ကဗ်ာဆရာ ေစာေ၀ အျပင္ ကြယ္လြန္သူ ကဗ်ာဆရာႀကီး ဦးတင္မုိးကုိလည္း ၂၀၀၂ ခုႏွစ္မွာ ဂုဏ္ျပဳ ေပးအပ္ခဲ့ပါတယ္။
0 comments:
Post a Comment